PSİKOLOJİDE UYKU

Uyku biz insanların günlük işlevlerimizi yerine getirebilmek adına gerçekleştirdiğimiz temel ihtiyacımızdır. Dışarıdan bakıldığından pasif bir süreç olarak gözükse de aslında öyle değildir. Tüm iç organ sistemlerimizin, özellikle de beynimizin bakımdan geçtiği bir süreçtir. Peki, uyku bozukluğuna sahip olan insanlarda bu süreçlerin tamamlanamaması günlük yaşamı nasıl etkiler, nedenleri, sonuçları, tedavi yöntemleri nelerdir biraz bunlardan bahsedelim:

İlk olarak uyku bozukluğu dediğimiz şeyi tanımlayarak buna başlarsak, esasında içinde birçok rahatsızlığı barındıran ve bireylerin normal uyku düzenini olumsuz şekilde etkileyen durumları bizlere anlatmaktadır. Gözümüzden kaçan fakat değinmemiz gereken bir diğer nokta ise uykunun süresi kadar kalitesi de bizler için çok önemlidir. Çünkü uyku bozukluğu yaşayan bireylerde derin uyku evrelerine geçiş sırasında problemler yaşamaları nedeniyle duyabileceğiniz şikâyetlerden bir tanesini söyleyecek olursak “Yeterli süre uyuyorum fakat sabah kalktığımda kendimi dinlenmiş hissetmiyorum.” gibi bir yakınma duyabiliriz, işte tam da bu yakınma, bizde uyku bozukluğu olduğuna işaret ediyor olabilir. Bu yakınmalara sebep olan uyku bozukluğu dediğimiz şeyin sebepleri neler olabilir, biraz da birlikte bunlara değinelim. Alınan ilaçlar, alkol ve madde kullanımı, hastalıklar (özellikle kronik olanlar), psikiyatrik bozukluklar, psikolojik faktörler (gerginlikler, yaşanan çatışmalar, obsesif kişilik yapısı, kontrolü elinde tutma düşüncesi) gibi sebeplere dayanabilmektedir. Bu tarz sebeplerin sonucu olarak dadikkat, konsantrasyon, bellek sorunları, hatalar, kazalar, başarısızlıklar, gerginlik, huzursuzluk, iş ve aile sorunları,fiziksel hastalıklarda bozulma, ağrılar, enfeksiyonlara yatkınlık, psikiyatrik bozukluklar gibi olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalırız ve bu karşı karşıya kalış günlük hayatımızı bir hayli zora sokup bizleri içinden çıkılmaz noktalara sürükleyebilir.

Burada günlük hayatımızda bizi nasıl etkilediğini biraz daha açacak olursak basit bir örnekle bunu anlatalım. Can ve mal kayıplarının oldukça fazla olduğu trafik kazalarının sebeplerinden biride uykusuzluğa bağlı olarak gelişen dikkat eksikliğinin sonuçlarından biridir. Sizce de ihmalkârlığın oldukça fazla olduğu ve bedelinin çok ağır sonuçlarla ödendiği bir sorun değil mi? Bu sorunu önemsemeyip görmezden gelmek bazen sadece bizi etkilemez, çevremizdeki belki de bizi hiç tanımayan insanları da bu gibi durumlar sonucunda tehlikeye atıyor olabiliriz. Eğer uyku bozukluğu şikâyetiniz var ise ertelemek ya da görmezden gelmek çözüm değildir. Daha iyi yaşam standartları, kaliteli bir uyku, sağlıklı bir insan psikolojisi için uyku bozukluklarında tedavi şarttır. 

Peki bu tedaviler nelerdir, biraz da bunlara değinelim.Polisomnografi uyku testi, uyku hijyeninin düzenlenmesi (kişinin uyku kalitesini arttırmak amacıyla önerilen davranışlar ve çevresel etmenler), gevşeme teknikleri, bilişsel yaklaşım, altta yatan psikiyatrik bozuklukların tedavisi gibi uygulamalarla uyku bozukluğundan kurtularak uyku kalitenizi arttırmak mümkün.

Hayatımızda bu denli önemli bir yere sahip olan uykumuzun neredeyse bütün yaşantımızı bir hayli fazla etkilediğini asla unutmamalı ve uyku problemleri yaşıyorsak bunu bir uzman kontrolünden geçirerek gerekli önlemleri almalıyız. Tüm bu bahsedilenleri toparlayacak olursak kaliteli uyku, kaliteli bir hayat demektir. Hayatta yaşadıklarımız, yaşayacaklarımız ya da tam şu an yaşadığımız şey kolay olmayabilir ama güneş batsa da ertesi sabah yine doğacaktır. İçimizde batan güneşin doğması için her ne olursa olsunuyumalıyız. Uyandığımızda zihnimizdeki düşünceler azalacak, bedenimiz zinde olacaktır. Uyku bir kaçış yolu değil, uyku bir diriliş yoludur. Kendinizi, bedeninizi diriltmek için kaliteli uykuyu tercih edin ☺️

KAYNAKÇA

Abdulkadiroglu, Z., Bayramoglu, F., & Hhan, N. (1997). Uyku ve uyku bozuklukları. Genel Tip Derg, 7(3), 161-6.

Algın, D., Akdağ, G. Ö. N. Ü. L., & Erdinç, O. (2016). Kaliteli uyku ve uyku bozuklukları [Quality sleep and sleep disorders[. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(1), 29-34.

Bakış, G. B. (2019). Uyku bozukluklarına.

Çetinkaya, S., & Doğan, D. (2020). Uyku bozuklukları.

TUĞÇE ERGÜN