Seans kuralları nedir? Danışanla ne zaman konuşulur?

İlk seans oldukça önemlidir. İlk seansta kurulan güven bağı sonraki seanslar için de bir yol çizilmesine yardımcı olur. Şimdi yazımıza ‘Terapide ilk seansta neler konuşulur?’ sorusuyla başlayalım. Öncelikle danışman lisansından, yüksek lisansından aldığı eğitimlerden, bu eğitimleri nerelerden aldığından, donanımlarından, hangi ekolü benimsediğini ve ardından hem danışanın hem danışmanın sorumluluklarından bahsetmelidir. Etik ve gizlilik ilkelerinden bahsetmelidir. Gizlilik, bireysel danışmanın en temel ilkelerinden biridir. (ÖNCÜ, 2015389-407) Oturumların belirli gün ve saatte yapılmasının daha uygun olacağından bahsetmelidir. Danışanın da temel düzeyde kendisinden bahsetmesini isteyebilir.

Ardından ilk soruyla başlayarak ‘Sizi buraya getiren sebep nedir?’ diyerek danışan, başka birinin zorlamasıyla ya da bu kararı vermesinde yaşadığı zorluklardan ve kaygısından bahsedebilir. Böyle bir durumda kaygısının normal olduğunu terapiyle alakalı yaşanılan belirsizlikten ötürü bu durumu yaşadığından bahsederek rahatlamasını sağlayabiliriz. İkincisi ‘Daha önce terapi deneyiminiz oldu mu?’ sorusunu sorarak terapide nelerin çözümlenmediğini tekrar terapi alma kararında nelerin belirleyici olduğunu sormak, terapinin daha sağlıklı bir çerçevede sürdürülmesine katkı sağlayacaktır.

Terapi deneyimine sahip olmak da ayrıca ilk seansta nelerin konuşulacağını bilmenizi ve daha az kaygı yaşayacağınızı gösterir. ‘Size nasıl yardımcı olabilirim?’sorusu terapide danışanın neye ihtiyaç duyduğunu,hangi konuları konuşacağına kendisinin karar vermesi gerekir çünkü danışmanın yönlendirmesi olumsuz durumlara neden olabilir. Bu demek değil ki danışman sürekli olarak sessizliğini korumalı elbette hayır danışmanda fark ettiği durumlarda danışan için ayna görevi görülmelidir. Asıl amaç danışanın kendi hayatıyla ilgili kendini aktarırken farkındalık kazanarak eksikliklerin de anlam veremediği durumlara karşı sebep sonuç ilişkisi kurabilmektir.

‘Bugünkü seansı nasıl özetlersiniz?’sorusu biraz önce bahsettiğim farkındalığı kazanmasında yardımcı olur. Terapiden memnuniyetle ayrılmasına katkı sağlar. Terapide ödev vermek de zorunlu değildir. Ancak BDT de sıkça başvurulan bir yoldur. Terapide devamlılığı sağlamada, danışanın bağlılığını güçlendirmeye yarar sağlar. Buraya kadar ilk seansın öneminden bahsettik ilk seans; seansa devam etme kararında, ilişki kurmada dikkat edilmesi gereken yoldur.

Psikolojik danışmanın aşamaları Myrick (2003,s.169) tarafından şöyle sıralanmaktadır:

1) Başlangıç ve alışma,

2) İlişki kurma ve değerlendirme,

3) Keşfetme ve buluş,

4) Yoğunlaşma ve hedef oluşturma,

5) Planlama ve eyleme geçme,

6) Veri toplama ve ara verme,

7) İzleme ve değerlendirme,

8) Kapanış ve ayrılma. (ÖNCÜ,2015389-407)

Psikolojik danışman ile danışan arasında bir kaynaşma sağlandığında bu ilişki;saygı, güven, psikolojik olarak rahat olma ve ortak bir amaca hizmet etme gibi özellikler taşır (Hackney and Cormier, 2005). Terapide göz önüne alınması gereken faktörler, her danışmanın bireysel danışma oturumlarını düzenleyeceği bir odası olmalıdır. Odaların içindeki eşyaların düzeni önemlidir. Çünkü odanın düzeni ve görüntüsü danışmada etkileşimi etkileyebilir. Seanslar psikoterapi çalışmalarında 50 dakika olarak belirlenir. Görüşme teknikleri; iyi bir dinleyici olmak, açık bir dil kullanmak, jargon kullanmamak, ilişki kurmayı hızlıca sağlayabilmek, danışanın temel şikâyetini sıkıntısını belirlemek, ayrıntılı sorular sorarak ayırıcı tanı yapmak, sorulan soruya kesin cevap verdiğine emin olmak, çağrışım oluşması için danışanın serbest konuşmasına izin verilmeli, açık ve kapalı soruları birlikte sormak, intihar düşüncesi vs. zor soruları sormaktan çekinmemek, seans sonunda umutla ayrılmasını sağlamak gerekir. Gerektiği yerde yansıtma yapabilmek temelde danışanın anlaşıldığını ifade etmeyi amaçlar. Bu da empati ve ilişkiyi güçlendirir (AKDAĞ, 2017)

-GİZEM YETİM

Kaynakça

AKDAĞ, E. (2017). KLİNİK GÖRÜŞME TEKNİKLERİ.

ÖNCÜ, H. (2015389-407). Psikolojik Danışma Müdahalesi Olarak Bireysel. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 389-407.

Myrick, R.D.(2003). Gelişimsel rehberlik ve rehberlik: Pratik Bir Yaklaşım. (4. baskı). Minneapolis: Eğitim Medya Şirketi.