Benlik Türleri

Öncelikle benlik, kim olduğumuza ilişkin inançlarımızın bütünüdür. Kesenin kendisine ayrı bir birey
olarak tanımlama deneyimidir. Benlik kavramı ortaya atıldığı ilk zamanlarda fiziksel sosyal ve bilişsel
olmak üzere üç boyuttan oluştuğu ortaya konulmuştur.
*Kagen, Moore ve Bredekamp’a göre benlik kavramı “sosyal ve duygusal gelişimin dayandığı temel”
olarak ele alınabilir.
*Rogers’a göre benlik bireyin benlik algısının yanında olumlu olumsuz amaç ve ideallerini de
kapsımasıdır.
İdeal Benlik: bireyin olmak istediği ya da olmayı umduğu kişidir.
*William James “ The Principles of Psyhcolohy” adlı eserinde benliği; “maddesel benlik”, “saf ego”,
“sosyal benlik” ve “ruhsal benlik” olarak 4 türe ayırmıştır. Ayrıca bu 4 türü Bilen ve Bilinen Benlik
olarak sınıflandırmıştır. Bilinen Benlik “kişinin kendine dair objektif olarak bildiği her şeyin deneysel
bir bütünü” olarak tanımlanmaktadır. Maddesel benlik ruhsal benlik ve sosyal benlik bilen benlik
başlığı altında yer alırken saf ego bilinen benlik başlığı altında yer almaktadır. Bu benlik türlerini
açıklayacak olursak;
Maddesel benlik: kişinin sahip olduklarının yanında benliğin bütününe odaklanır. Yani fiziksel
varlığmız, bedenimiz ve aynı zamanda benim olarak tanımlayabileceğimiz yakınlarımız, sahip
olduğumuz, ünvanlar gibi unsurlardır.
Sosyal benlik: başkalarının algıladığı özelliklerdir. Yani diğerleri tarafından nasıl algılandığımızla
ilgili benlik türüdür. James’e farklı sosyal ortamlarda farklı sosyal kimliklerimiz vardır.
Ruhsal benlik: kişinin düşünceleri, mizacı ve değer yargılarından oluşmaktadır. Tutumlar istekler,
kişisel özellikler gibi kişinin bilişsel ve psikolojik durumudur.
Saf ego: kişiye süreklilik duygusu veren, benliğin deneysel olarak incelenemeyen ve “kendi
kendini düşündüğü” kısmıdır.
*Ayna Benlik Kuramı
Ayna benlik kavramı ilk olarak Cooley tarafından “Human Nature and Social Order ( İnsan Doğası ve
Sosyal Düzen)” adlı kitabında ortaya atılmıştır.
Ayna benlik kavramının temelinde kişinin başkalarının kendisine ilişkin düşüncelerini içselleştirdiği
görüşü yer almaktadır.
Ayna benlik 3 ögeden oluşur;
1) Bireyin görünüşünün diğer insanlara yansıması
2) Bu yansımanın diğer insanlar tarafından değerlendirilmesinin bireyde yarattığı etki
3) Bireyin diğer insanların kendisini “beğendiği” ya da “beğenmediği” duygusuna kapılması.
*Toplumsal Benlik Kuramı
George Herbert Mead’e ait kuramdır.

Mead benlik ile ilgili iki evre olduğunu öne sürmüştür:
1)Bireysel ben (I)
2) Sosyal ben (Me)
Bireysel ben: kişinin tek olan ve onu diğerlerinin ayıran yanını ifade eder.
Sosyal ben: başkalarının kişi hakkındaki görüşlerini ve kişinin bu görüşlere ilişkin farkındalığını ifade
eder.

Zeynep Bakmaz