ANTİDEPRESAN NEDİR, YAYGIN OLANLARI NELERDİR VE NİÇİN KULLANILIR?

Antidepresanlar, depresyon tedavisinde birçok hastaya uygulanan ve uzun süreli kullanılan ilaçlardır.  Antidepresan tedavisinde amaç depresyon nedeniyle oluşan mutsuzluk, bitkinlik, tükenmişlik, huzursuzluk sorunlarını kalıcı şekilde sonlandırmaktır. Bu sayede kişinin kaygıları azalır, bitkinliği, tükenmişliği, isteksizliği, huzursuzluğu ortadan kalkar ve depresyon öncesi daha dengeli olan ruh durumuna geri dönebilir. Antidepresanlar aynı zamanda travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete (kaygı bozukluğu), obsesif kompulsif bozukluk ve uyku sorunlarında da kullanılabilir. Bütün antidepresanlar doktor gözetiminde, doktorun önerdiği doz ve sürede kullanılmalıdır.

Beynimizdeki sinir hücreleri arasında sinyal iletimini sağlayan bazı kimyasallar vardır ve bunların geneline nörotransmitterler denilir. Bu kimyasallardan bazıları duygu durumumuzla ilgilidir ve bunların düzgün çalışmaması depresyonla ilişkilidir. 

Bu nörotransmiterlerin bazıları şu işlevleri etkiler:

Dopamin: Karar vermede, motivasyonda, uyarılmada ve zevk ve ödül sinyallerinde merkezi bir rol oynar.

Norepinefrin: Uyanıklığı ve motor işlevi etkiler ve strese yanıt olarak kan basıncını ve kalp atış hızını düzenlemeye yardımcı olur.

Serotonin: Ruh halini, iştahı, uykuyu, hafızayı, sosyal davranışı ve cinsel isteği düzenler.

Antidepresanların kullanımı bu kimyasalların dengelenmesini hedefler. Böylece depresyon ortadan kalkar.

Birçok farklı antidepresan türü vardır. Antidepresan ilaçlar genellikle yeni nesil ve eski nesil olarak iki gruba ayrılır. Yeni nesil antidepresanların avantajı eski nesil antidepresanlara göre daha az yan etkiye sahip olmalarıdır. Üstelik etki gücü açısından da bir dezavantajları bulunmamaktadır. Yeni nesil antidepresanlar, eski nesil ilaçlara göre daha farklı türlerdeki depresyon ve kaygı sorunlarına yardımcı olabilmektedir.

Eski nesil antidepresanlar MAO-1 ve TCA’dır. Yeni nesil antidepresanları ise SSRI, SNRI, NARI, NASSA, SARI, NDI ve melatonerjik ajanlar olarak gruplandırabiliriz. Antidepresanların en yaygın olarak kullanılan sınıfı ise seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) dir.

SSRI grubundaki antidepresanlar; Fluoksetin, Fluvoksamin, Paroksetin, Sertralin ve Escitalopram’dır. 

Antidepresanların yan etkilerinden söz edecek olursak farklı antidepresanların farklı yan etkileri vardır. Genelde bir haftalık kullanımdan sonra ortadan kalkar. Eğer belirtiler şiddetlenirse doktorunuza başvurmanız gerekir. Bu belirtiler genellikle şunlardır: uykusuzluk, baş ağrısı, baş dönmesi, ishal veya kabızlık, aşırı yeme, iştahsızlık, çarpıntı, aşırı terleme, bulanık görme, cinsel istekte azalma vb. aynı zamanda intihar düşünceleri : Nadir olarak antidepresan kullanan hastalarda başlangıçta intihar düşünceleri olabilir. Özellikle 25 yaş altı gençler risk altındadır. Bu belirti ortaya çıktığında doktora ve hastanın yakın çevresine bilgi vermek gerekir. Görülen bu yan etki zamanla ortadan kalkar. Bu yan etkiler her hastada ve her antidepresanda görülmeyebilir.

KAYNAKLAR

https://www.medicalpark.com.tr/antidepresan/hg-2394

https://www.acibadem.com.tr/hayat/antidepresan-nedir

https://www.derleme.gen.tr/index.php/derleme/article/view/365/357

                                       

EZGİ ASKAY