Bibliyoterapi Nedir? Nasıl Uygulanır?

Bibliyoterapi, kitaplar aracılığıyla insanın kendisini tanıyıp içgörü kazanabilmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir terapi biçimidir. İnsanın kendi kişiliğini tanıyabilmesine yardımcı olunarak, onun gelişimine katkıda bulunulur. Aynı zamanda bu yolla, insanlar arasında farklı bir iletişim süreci başlatılmış olur.

Literatürdeki ‘Bibliyoterapi’ ile ilgili tanımlara baktığımızda bunların tümünde ortak olarak, bibliyoterapinin, kitaplar aracılığı ile bireyin sorunlarını tanıyıp çözebilmesine bir yardım yaklaşımı olduğunun vurgulandığını görüyoruz.

Birçok tanımda, ‘Bibliyoterapi,’ edebiyatla okuyucunun kişiliği arasındaki dinamik bir ilişki süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu ilişki, Ruh Sağlığı alanında çalışan bir uzman ile kurulabildiğinde, ‘okuyucu’ duygusal sorunlarıyla yüz yüze gelebilir ve olumlu değişimler yaşayabilir.

Bibliyoterapi, bireyin yaşamında her an ortaya çıkabilecek günlük, sıradan sorunların çözümünde kullanılabildiği gibi, daha yoğun ve karmaşık duygusal sorunların ele alındığı psikolojik yardım süreci içerisinde de kullanılabilir. Ayrıca, çocuklarla ve gençlerle, onların içinde bulundukları gelişim dönemine özgü gereksinimlerini tanıyabilme ve karşılayabilmelerine yardım amacıyla kullanıldığında da, yararlı ve etkili bir iletişim aracı olabilmektedir.

Genellikle, birçok insanın kitap okuma nedeni, kendi dışındaki diğer insanların belirli sorunlara yaklaşımlarını öğrenebilmektir. Yaşamakta oldukları sorunlara çözüm arayan kişilere, yardım amacıyla eğitim ortamlarında, onlara yaşantı zenginliği kazandırabilmek amacıyla Ruh Sağlığı çalışanları ve öğretmenler, edebiyattan yararlanabilirler. Seçtikleri öykülerle, onları birçok yeni sorun çözme yoluyla tanıştırabilirler. Ayrıca, onların yaratıcı yönlerini devreye soktuklarında, kendilerinde var olan keşfetme ve çözümler üretebilme güçlerini görebilmelerini harekete geçirebilirler. Seçenek üretmenin, bir sorunun çözüm yollarının sonsuz olduğunu fark etmenin keyfini yaşamalarına olanak sağlarlar.

Bibliyoterapi günümüzde yeniden gündeme gelen bir konudur. Bibliyoterapi aşağıdaki amaçlara yönelik kullanılabilir:

● Bibliyoterapi kullanılarak, bireyin yaşamakta olduğu sorunun yalnızca kendi başına gelmiş bir sorun olmadığı, birçok kişinin de benzer sıkıntı yaşamakta olduğu gerçeğini, görebilmesi sağlanır.

● Yaşanan sorunların yalnızca tek bir çözümünün olmadığı, bireyin yaratıcı gücünü devreye sokarak çok çeşitli çözüm yollana ulaşabileceğini görebilmesine yardımcı olunur.

● Bireyin sorununu daha özgürce ifade ederek daha özgürce tartışabilmesinin önü açılır.

● Bireyin sorununu yapıcı bir eylem planı hazırlayarak çözümlemesine yardımcı olunur.

● Bireyin olumlu bir benlik kavramı geliştirebilmesine katkıda bulunulur.

● Bireyin üzerindeki duygusal ya da bilişsel baskı hafifletilmeye ya da kaldırılmaya çalışılır.

● Bireyin kendini kabul edebilmesi için destek sağlanır.

● Bireyin kendi dışında bazı ilgi alanları oluşturabilmesine rehberlik edilir.

● Bireyin, çevresindeki insanların davranışlarını ve onları belli bir biçimde davranmaya güdüleyen psikolojik güçleri tanıyabilmesine, ayrıca kendi sahip olduğu anlama ve yorumlama gücünü geliştirmesinde ona yardımcı olunur.

Bibliyoterapi çalışmaları sırasında, insan kendi yaşam öyküsünü yeniden yakalayabilir, yorumlayabilir, üzerinde oynayabilir ve okunan her öyküyle yeni ufuklara doğru yol alabilir. 

Özge Barlas