Renkler ve Kokular İnsan Psikolojisini Etkiler mi?

Renkler

Renkler hayatımızda son derece önemli bir rol oynamaktadır. Karar vermemize ilham verir, ruh halimizi ve düşüncemizi etkiler.

 Değişikliklere neden olmaktan tepkileri değiştirmeye kadar renkler düşündüğümüzden daha güçlüdür. 

Renklerin anlamları; kültürlerin yaşanmışlıkları, gelenek ve görenekler gibi birçok konu sebebiyle Antik çağlardan beri değişmektedir. Bazı renkler diğerlerine göre daha kolay fark edilir, dikkat çeker ve psikolojimiz üzerindeki etkileri daha baskındır. Kimi renkler fizyolojik olarak veya psikolojik olarak bizi daha çok etkiler.

Beyaz Rengin Psikolojik Etkileri

Beyaz çoğu insanın da bildiği gibi saflığın rengidir. Temiz ve ferah bir hissiyat verir. Dizilerde veyahut filmlerde aydınlık, iyi tarafı simgeler. Renk, devamlılığı ve istikrarı da simgeler. 

 Mavi Rengin Psikolojik Etkileri

Derin suları andıran bu ton rahatlatıcı etkisi ile ön plandadır. İnsana huzur veren ve dinlendiren bir renk olduğunu söyleyebiliriz. Mavi renk yalnızlığı, üzüntüyü, depresyonu, güveni ve bilgeliği simgeler. 

Dekorasyon yaparken mavi ve mavinin tonlarının kullanılmasının kişinin verimliliğini ve performansını artırması ile ilgili olumlu etkileri bulunur.

Buna ek olarak mavi rengin hafıza üzerinde de etkileri vardır. Tükenmez kalemlerin çoğunlukla mavi renklerden oluşması, bilgilerin hafızadaki kalıcılığını artırmaktadır. 

Kırmızı Rengin Psikolojik Etkileri

Kırmızı; sıcak, ateş, kan, şehvet, aşk, dinamizm, güç, heyecan, azim ve agresiflik gibi kavramları simgeler. Kan basıncını ve solunumu hızlandırabilir. İnsanları çabuk karar almaya ve beklentileri arttırmaya teşvik edici bir etkisi vardır. Kırmızı, dikkat çekici bir renktir.

Ataklığı ve azmi ifade eden bu rengin iştah artırıcı özelliği de vardır.

O nedenle de restoranlar ve zincir yiyecek markaları tarafından iştah artırmak ve dikkat çekmek için kullanılır.

 Yeşil Rengin Psikolojik Etkileri

Doğadan gelen bir diğer renk olan yeşilin de mavi gibi insana huzur veren bir yanı var.  İnsana kendisini canlı hissettirdiğine inanılır. Ayrıca kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olduğu da bilinmektedir. Hastanelerde de rahatlamayı ve güveni perçinlemek için kullanılabilir. Umudun rengi olarak da bilindiğinden pek çok kurumun logosu yeşil renktedir.

Sarı Rengin Psikolojik Etkileri

 Sarı renk denildiğinde akla ilk gelen, evrene pozitif enerji veren güneştir. Sarı renk, insanın evreni ısıtan güneşle bir bağ kurmasını sağlar ve kişinin özgüvenli olması konusunda etkili olduğu düşünülür.Sarı rengi, coşku ve mutluluktur. Aynı zamanda, verimliliği ve üretkenliği de olumlu olarak etkiler. Okullarda bu sebeple sıkça tercih edilen bir renktir.

Mor Rengin Psikolojik Etkileri

 Lüksün ve burjuvazinin rengi olan mor özgüveni artıran bir ton olarak karşımıza çıkar. Asaleti de temsil eder ve kraliyet aileleri tarafından en çok kullanılan renktir. Uyku problemi çeken kişiler tarafından sıklıkla kullanılır. Bunun nedeni ise uyku getirici etkiye sahip olmasıdır. Aynı zamanda, mor rengini hayal gücü artırma etkisi de vardır.Mor renk genellikle, insan psikolojisini olumlu olarak etkiler. Renk, tonlarına göre değişkenlik gösterebilir. Koyu mor tonları, asalet duygumuzu artırır ve sanatsal yönünüzü gün yüzüne çıkarır. Mor rengin olumsuz etkileri de vardır. Üzüntü hali ve depresyon durumlarını çağrıştıran etkileri de bulunmaktadır.

Turuncu Rengin Psikolojik Etkileri 

Renklerin anlamları arasında turuncu rengi; mutluluk, cesaret, canlılık ve güveni simgeler. Dışa dönük insanların favori rengi turuncudur ve turuncu rengi sosyalleşmeyi temsil eden bir renktir.Her renk grubunda olduğu gibi turuncu renginin de tonlarına göre anlamları değişir. Kırmızıya yakın bir turuncu tonu; öfke, kızgınlık gibi kavramları temsil eder. Enerji yayma potansiyeli yüksek olan turuncu renkler, genellikle, mutfak ve yemek odalarında tercih edilir. Çünkü, turuncu rengin iştah artırma gibi özellikleri vardır.Evlerde dekoratif eşyalarda sıklıkla kullanılır.

Pembe Rengin Psikolojik Etkileri

Pembe rengi, kişilere sakinlik ve dinginlik hissiyatı verir. Oyuncaklarda sıklıkla kullanılır. Ödeme noktalarında bulunan kasiyerlerin üniformalarında genellikle pembe renk kullanılır. Bunun yanında, hosteslerin de sıklıkla pembe rengi kullanmasının nedeni yolculara sakinlik hissini yaymaktır.

Kokular

“Kokuların öyle bir inandırıcılığı vardır ki, sözden, gözle görmekten, duygudan, iradeden daha güçlüdür. Savılıp atılamaz bu inandırıcılık, soluduğumuz havanın akciğerlerimize işleyişi gibi, o da içimize işler, doldurur bizi, hepten ele geçirir, çaresi yoktur.” Patrick Süskind, Koku

Kokular hayatımızı yönlendiren en önemli etkenler arasındadır. Yaşadığımız en güzel anlardan tutun en kötü anlarda bile kokuları beynimizde kodlarız. Koku, ön beyin bölgemiz ile doğrudan bir ilişki halinde olan tek duyumuzdur. Diğer bütün duyular talamusa sinyal gönderirken beynin diğer yerlerine ulaşmak için ilk olarak izin istemek zorundadırlar fakat koku taşıyan sinirler bilgileri iletmek için izin istemezler ve direkt olarak bilgiyi iletirler. Kısaca koku sinyalleri talamusa uğramadan doğrudan beynin içindeki gerekli yere doğrudan ulaşırlar. Böylelikle kokular beynimizin duyguları algılama ve işleme bölümünden sorumlu olan bölgeye yani amigdalaya doğru yol alırlar. Amigdala duyusal deneyimlerin oluşumunu sağladığı gibi duyusal deneyimlere ait hatıralarımızı da yönetir. Koku burada direkt olarak duyuları uyarır ve ardından orbifrontal kortekse ilerler. Bu bölüm ise karar verme süreçlerinde ve duygusal değerlerin temsil edilmesinde rol alır. Ayrıca psikolojik ve fizyolojik hormonları yöneten hipofiz bezi ve cinsellik, büyüme gibi hormonları dengeleyen beyin bölgesi hipotalamus da koku duyusu için önemli bölgelerdendir. Böylece, koku hafızamızda hatırlamaya değer anıları zihnimizde canlandırır (Herz ve Ark., 2004).

Koku duyumuzu tek bir boyutta düşünmek mümkün değildir. Kokular farklılaştıkça insanlarda farklı etkilere neden olabilmektedir. Bu durum bazen duygudurum üzerinde bazen de bilişsel performanslar üzerinde geçerli olabilir. Bu yüzden koku değişkeni için net bir çerçeve çizmek mümkün değildir.

Yasemin: Endişeyi yatıştırır afrodizyak etkisi vardır ve canlandırır.

Lavanta: Duyguları dengeler, endişe ve panik duygularının azaltır.

Greyfurt: Kafa karışıklığı, hayal kırıklığı ve olumsuz düşünceleri azaltmada yardımcıdır.

Limon: Zihni yatıştırır ve tazeler.

Portakal: Enerjiyi harekete geçirir gerilim ve strese karşı azaltmada etkilidir.

Nane: Öfke yorgunluk ve depresyon azaltma durumlarında uyarıcıdır.

Gül: Neşe verir.

Sandal ağacı: Dinginlik verir olumsuz duygulara karşı rahatlatır.

Zeynep Sude Bek