İKİZ KARDEŞLERİN AYNI SINIFTA EĞİTİM GÖRMESİNİN FAYDALARI VE ZARARLARI NELERDİR?
Ruh sağlığı alanında ikiz çalışmaları, 1875 yılında Sir Frances Galton tarafından başlatılan, 1920’li yıllarda yaygınlaşan ve belli bir kişisel özelliğin genetik boyutta tanımlanıp tanımlanmadığına odaklanan çalışmalardır . İkiz araştırmalarının başlangıcı ikizlerin karşılaştırılması şeklindeyken ilerleyen yıllardaki çalışmalar ikiz türleri arasındaki temel ayrımlara, bu ayrımların oluşturulma yöntemlerine, birlikte ve ayrı büyüyen ikizler arası farklılıklara ve farklı ikiz araştırma desenlerinin kullanılmasına yönelik oluşturulmuştur. Bu çalışmalarda, beraber ya da ayrı büyüyen monozigotik (MZ; tek yumurta) ve dizigotik (DZ; çift yumurta) ikizler karşılaştırılmıştır. Özellikle çalışma kapsamındaki ikizler arasındaki psikiyatrik durumlar, kişilik özellikleri ve hastalıklar arasındaki uyum ve korelasyonlar hesaplanmıştır. Geleneksel ikiz metodu olarak tanımlanan bu yöntemlerde MZ ikizlerden elde edilen yüksek puanlar da genetik altyapı ile açıklanmıştır
İkiz araştırmaları ruh sağlığı alanı için önemli veri kaynağıdır. Bu araştırmalar, genetik çeşitliliğin kontrol edilmesi ve potansiyel risk faktörlerinin bir özellik ya da koşul üzerindeki önemini araştırmak için güçlü bir temel sağlamaktadır. Bu şekilde belli bir özelliğin, bozukluğun ya da hastalığın genetik ya da çevresel nedenleri hakkında önemli bilgiler elde edilebilmektedir. Aynı aile ortamlarında yetiştirilen ikizlerle yürütülen araştırmalarda sadece genetik geçmiş için değil, aynı zamanda erken yaşta paylaşılan ortam için de kontrol sağlanmaktadır. Bu araştırmalarda genetik çeşitliliğe atfedilebilecek bir özellikteki varyans oranı, paylaşılan ya da paylaşılmayan ortam ile tahmin edilebilmektedir.
Ayrıca, ikiz çalışmaları, genetik ve/veya çevresel değişkenliği azaltarak, genetik bir çalışmanın istatistiksel gücünü de arttırabilmektedir. Bu araştırmalarda farklı nedenlerle doğumdan sonra birbirlerinden ayrılan ve farklı ebeveynler tarafından büyütülen ikizler incelenmekte ve çevresel etkilerin bu şekilde kontrol edildiği varsayılmaktadır. Örneğin, ebeveyn davranışlarının ya da çocuk yetiştirme tutumlarının çocukların IQ seviyeleri üzerinde etkili olduğuna yönelik araştırma bulgularının aksine, doğumda birbirlerinden ayrılan ikizlerle yürütülen çalışmalarda IQ’nun genetik geçişinin yüksek olduğu görülmüştür. Bu sebeple ikiz araştırmalarında çevre ve genetik etkileşiminin en doğru şekilde incelenmesi için bazı varsayımlar geliştirilmiştir.
İkiz çocuklar, beden oluşumları, zihin gelişimleri, sosyal ihtiyaçları, duygusal özellikleri, karakter ve kişilik yapıları ile birbirinden farklı çocuklardır. Bu sebeple ikiz kardeşleri birbirinin aynısı gibi değil de aynı ailede büyümekte olan iki farklı kardeş gibi görmek, iki ayrı kişi olarak eğitmek gerekir. İkizleri yetiştirirken, onları birbirlerine bağımlı değil bağlı kılmak, birbirleri ile rekabet değil iş birliği ve dayanışma halinde büyütmek, birbirlerine kıskançlıktan çok hoşgörü hissetmelerini desteklemek, birbirleri üzerinde baskı kurmalarına fırsat vermemek ve uyum içinde olmalarını sağlamak önemlidir
Okul öncesi eğitim kurumlarında ikizlerin ve yaşı birbirine yakın kardeşlerin aynı sınıfta eğitim görmelerinin sosyal ve duygusal gelişim alanı bakımından incelenmesi için sosyal ve duygusal gelişim alanı teması belirlenmiştir. Sosyal ve duygusal gelişim temasında on iki kategori vardır.Bunlar:
- Arkadaşlık seçimi tercihleri
- Sınıf tercihi
- Öğretmenlerin kardeşlere hitap şekli
- Hitaptan etkilenme durumu,
- Öğretmenin kardeşleri kıyaslaması,
- Velinin kardeşleri kıyaslaması
- Kazanılan ödülü reddetme
- Kıyaslanan kardeşlerde özgüven zedelenmesi
- Kardeşlerin arkadaşlık seçimlerinde birbirlerine müdahalesi
- Kardeşlerin etkinlik esnasında birbirlerinin tercihlerine müdahalesi
- Birbirlerine güvenerek sorumluluktan kaçma
- Birbirlerinin isimlerini kullanma durumu
Okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören ikizler ve yaşı birbirine yakın kardeşler ile ilgili yapılan araştırmada, incelenen kardeşler arasında arkadaşlık seçimi, ödül reddetme, birbirlerine müdahale gibi konularda kardeşten kardeşe farklılık gösterdiği, çift yumurta ikizlerinden kızların erkek kardeşlerine daha çok müdahalede bulunduğu,küçük kardeşlerin sorumluluktan kaçma davranışını daha fazla gösterdiği,hitap şeklinin ve kıyaslama davranışının öğretmenden öğretmene farklılık gösterdiği, velilerin genellikle çocuklarını kıyaslayarak anlattıkları, kıyaslanan çocuklarda özgüven zedelenmesinin oluştuğu , Öğretmenlerden bazıları kardeşlerin aynı sınıfta eğitim almalarında bir sakınca görmezken, bazı öğretmenler aynı sınıfta kardeşlerin eğitim almalarının bireysel olarak hareket edemedikleri için kardeşlerin olumsuz etkilendiklerini dile getirmişlerdir. Farklı sınıfta yer alan kardeşlerin aileleri içinde zorluk yaşattıklarını belirtmişlerdir. Bu kategoride öğretmenler arasında bir değişkenlik durumu mevcuttur. Okul öncesi eğitim kurumlarında ikizler ve yaşı birbirine yakın kardeşlerin arkadaşlık seçimi tercihleri kategorisinde kardeşlerden bazılarının farklı arkadaş edindikleri, bazılarının sadece birbirleri ile iletişim kurdukları ön plana çıkarken, iki kardeş arasında bile bu durum değişkenlik göstermektedir.Sınıf tercihleri konusunda literatür incelendiğinde Garon-Carrier, Begin ve Boivin , ikizlerdeki sosyal gelişim ve sınıfa yerleştirilmeleri üzerine yaptıkları çalışmada sosyal gelişim açısından değerlendirildiğinde çocukların aynı sınıfta bulunmasının olumsuz bir etkisine ulaşmamışlardır bilakis olumlu davranışlar tespit etmişlerdir.
Kardeşlere eşit şekilde davranmak, ikizlerin ayrı bir birey olduklarını kabullenme önünde oluşan büyük engellerden biridir . Kardeşlerin ilgi ve kişilik özellikleri birbirine göre farklılık göstermektedir. İkiz kardeşlerden biri bazı durumlarda kardeşinin başarısının gölgesinde kalabilir, rekabete girmek istemeyebilir. İkizinin bulunduğu ortamlarda gerilemeyi tercih edebilir yahut “kötü/yaramaz” ikiz etiketlenmelerini kabul edebilir.
Psikolojik durum temasında öğretmenlerin kardeşlere hitap şekli öğretmenlere göre farklılık göstermektedir. Kardeşlerin bu durumdan etkilenme durumu ise çocukların bireysel özelliklerine göre değişkenlik gösterdiği düşünülmektedir. Çocuklar arasında kıyaslama davranışı çocukları teşvik amaçlı yapıldığı düşünülse de olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Kıyaslama davranışının sonunda genellikle kardeş kıskançlıkları ortaya çıkmaktadır. Ebeveynler çocuklarının iyiliklerini düşünürken farkında olmadan onlara zarar vermektedirler. Kardeşler de mutsuzluk hissi, yetersizlik hissetme, özgüvende eksiklik gibi olumsuz etkiler görülebilmektedir. Hırçınlaşma, ebeveynleri tarafından sevilmediğini düşünme, asosyal davranışlar, içine kapanma gibi davranışlar gözlemlenebilmektedir. Kardeşlerde kıyaslama davranışına yer verilmemelidir .Psikolojik durum temasında yer alan kıyaslama kategorisine göre bazı öğretmenlerin kıyaslama davranışı sergilerken bazılarının kardeşler arası kıyaslama yapmadıkları, ancak ailelerin çoğunluğunun çocukları kıyaslayarak anlattıkları ev ortamında da bu davranışı sıklıkla yaptıkları bilgisi ön plana çıkmaktadır.
İkiz kardeşler, iki yakın arkadaş potansiyeline sahip olabileceği gibi, buna karşın ilişkilerinde sürekli bir çatışma halinde de olabilirler. Annesi tarafından sevilmek ve bakım ihtiyaçlarının karşılanması her çocuk için önemlidir. Bu sebepten dolayı anne ilgisinin çocuktan uzaklaşıp kardeşine yönelmesi, kardeşe karşı öfke ve kıskançlık duygularının artmasına neden olur. Kardeşler arasındaki yaş farkının az olması kardeşlerin birbirlerini daha fazla kıyaslamasına ve kıskançlık duygusunu yoğun ve hızlı yaşadıklarını ileri sürmektedir . Bu bağlamda düşünüldüğünde birbirlerinin gelişimlerine etki temasında çocuklardan bazılarının kardeşinin arkadaşlık seçimlerine müdahale ederken bazıları karışmamaktadır. Çift yumurta ikizlerinde kız olan ikizler genellikle erkek kardeşe müdahale eğilimi ön plana çıkmaktadır. İkiz kardeşler anne karnında oluşumundan itibaren birliktedirler. Ebeveynlerden daha çok birbirlerine bağlılık gösterirler. Bağlılıkları, akranlarıyla olan ilişkilerinde ve sosyal hayatlarında olumsuz yönde etkilenebilir. Bireysel gelişimleri, benlik algısı ve güven duyguları yönünden zorlayıcı olabilir. İkizlerden biri bazen diğerini kollama ve sahiplenme davranışını fazla abartarak onun sorumluluklarını da üstlenme davranışı gösterir .Birbirlerine güvenerek, sorumluluktan kaçma kategorisinde küçük kardeşlerin büyük kardeşlerden yardım beklediği ön plana çıkmaktadır.
Kimi uzmanlarca ayrı sınıflarda eğitim görmenin ikizlerde, bireysel kimlik gelişimini geliştireceği, kardeşler arası rekabeti düşüreceği, bağlılığı azaltacağı ve gerek öğretmen gerekse diğer sınıf üyeleri için daha iyi olacağını söylemektedir.
Diğer bir yandan uzmanlar, okula yeni başlayan ikizlerde stres ve hoşnutsuzluk gibi etmenlerde artışın olabileceğini belirtiyor. Ayrıca uzmanlar farklı okullarda öğrenim gören ikizlerin aile için lojistik anlamda bazı zorluklara yol açabileceğine dikkat çekiyor.Bu yüzden karar aşamasında ikizlerin gereksinimlerine göre öğretmen ve ailelerin karar alması gerektiğini tavsiye ediyorlar.
İkizlerin aynı veya farklı sınıfta eğitim görmelerinin akademik etkileri üzerine bugüne kadar çok fazla araştırma olduğu söylenemez. İkizlerin aynı veyahutta farklı sınıfta eğitim görmelerinin doğru ya da yanlış olduğuna dair kesin bir kanıya varamamaktayız. Nihayetinde araştırmalar, sınıf ayrımının ikizlerin başarısı, bilişsel yeteneği ve motivasyonu üzerinde çokta belirgin bir fark yaratmayacağını göstermektedir.
12 yaşındaki (Quebec, Kanada) ve 16 yaşındaki (Birleşik Krallık) ikiz çiftler, aynı sınıfa yerleştirildiklerinde akademik başarı açısından birbirlerine yakın oldukları saptanmıştır; monozigotik ikizler arasında dizigotik ikizlere göre biraz daha fazla benzerlik vardı. Ancak bulunan birkaç etki zayıftı ve bunların sınıf ayrımından mı yoksa diğer faktörlerden mi kaynaklandığı bilinmemektedir. Bu sonuçlar;eğitim sonuçları açısından politika yapıcıların, eğitimleri sırasında ikiz çiftleri ayırmak için katı kurallar uygulamamaları gerektiğini göstermektedir. İkiz çiftlerin birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı eğitileceği seçimi, ikizlerin bireysel ihtiyaçlarına göre ebeveynlere, ikizlere ve öğretmenlere bırakılmalıdır. Bu karar alınırken de her çocuğun özel ve benzersiz olduğu göz ardı edilmemelidir.
AYNUR SILA DUMAN
KAYNAKÇA
https://gelecekbilimde.net/ikiz-cocuklar-ayni-sinifta-mi-olmali-yoksa-ayri-sinifta-mi-olmali
2020 APA,White, EK, Garon-Carrier, G., Tosto, MG, Malykh, SB, Li, X., Kiddle, B., Riglin, L., Byrne, B., Dionne, G., Brendgen, M., Vitaro , F., Tremblay, RE, Boivin, M. ve Kovas, Y. (2018). İkiz sınıf ikilemi: Birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı ders çalışmak? Gelişim Psikolojisi, 54 (7), 1244–1254.
Bir yanıt yazın