Bir Kardeşin Doğumundan Sonra Çocuk Davranışına İlişkin Çocuk Mizacı ve Ebeveynlik
Aile içine ebeveynin planlı ya da plansız gebeliği sonucunda aileye katılan kardeş söz konusu olunca ebeveynler bazen ilk çocuk için kaygı yaşayabiliyorlar. Çünkü ilk çocuğun bu durumda nasıl bir tepki vereceğini veya üzülüp üzülmeyeceğini tahmin edemiyorlar. Çocuk artık ebeveynleri tarafından eskisi gibi sevilmediğini düşünebilir. İlk çocukla beraber hayatınız büyük ölçüde değişime uğrar. Kaldı ki ikinci çocukla beraber bu değişim iyice filizlenir. Ama ilk çocuktan ötürü artık tecrübelisinizdir ama bu tecrübe ilk çocuğunuz için böyle değildir. Ebeveyn şöyle bir tutum sergiliyor: “Büyük oğlumuz çok olumsuz etkilendi kardeşi olduktan sonra.” Elbet ikinci çocuğun aileye katılımı ebeveyn için en az birinci çocuk kadar büyük bir olaydır. Ebeveynin ele alması gereken önemli dinamikler vardır. Birinci çocuğun “kardeşi kabul etmelisin” mesajlarına cevabı “Evet, ben çok iyi bir ablayım, kardeşimi çok seviyorum” olsa da içsel olarak böyle hissetmiyor olabilir. Bu değişim ona güzel gelmemiş olabilir, ebeveynlerinin gözüne girmek için böyle söylüyor olabilir. Aslında duruma hâlâ adapte olamamıştır. Ebeveynlerin kardeş doğumunda yaşanacak durumlara dair tahminleri çocukların mizaçları ile ilgilidir. Mizaç, genlerimizle beraber süregelen ve çevreyle şekillenen “bizim” biz olma halimizdir. Çocuğun mizacına uygun yaşadığı duygu durumu zamanla birçok faktörle içselleşecektir. Bu noktada çocuğa zaman tanımak büyük önem taşıyor. Onunla beraber bir takım aktiviteler yapmalısınız. Birebir zaman geçirdiğiniz anları artırın. Mesela oyun oynamak, sohbet etmek, görev paylaşımında bulunmak, ebeveynleriyle iş birliği yapmak gibi çeşitli aktiviteler olabilir. Kısacası, çocuğunuzla zaman geçirmeyi asla ihmal etmeyin.
Birinci çocuğun albümleri onun görebileceği şekilde ortalık yerde olsun, bebeklik videoları ara ara izletilsin. Bu, birinci çocuk için güzel bir his olabilir. Asla çocuklar arasında kıyaslama yapılmamalı ve sırf birinci çocuk kendisini iyi hissedecek diye ikinci çocuk kötülenmemeli veya zorluklarından şikayet edilmemelidir.
Verebileceğim bir diğer tavsiye ise, ilk çocuk resim çizerken kardeşini aile resimlerine eklemek istemediğinde çocukla tartışmaya girmekten kaçınılmasıdır. Çocuğa “Ama bak, kardeşini unutmuşsun” gibi bir yaklaşımda bulunmak, anlaşılmadığı hissi verir ve kıskançlık ortaya çıkarabilir. Çocukla bu dönemde empati yapmak ve kendisini iyi hissettirmek, yapılabilecek en doğru yaklaşımdır. Bu, onu rahatlatır ve olumsuz duygulardan bir nebze uzak tutar. Hatta sizin de bir dönem bu tarz bir duygu yaşadığınızı onunla paylaşmanız, onu şaşırtacak ve kendisini iyi hissettirecektir.
Çocuğunuzun kardeşi ile ilgili bir uyum süreci yaşamasının doğal olduğunu yansıtabilirsiniz. Kardeş doğumundan sonra davranışsal sorunlarda, öfke ve hırçınlıkta artış görülebileceğine anlayışlı davranmalısınız. Bu dönemin tabii ki de geçici olduğunu unutmayın. Öfkeli yaklaşmak veya çocuğu dövmek, çocuğun iyiden iyiye sevilmediği düşüncesini artırır ve bu tarz bir tutumdan kesinlikle uzak durmalısınız.
Bunun yanı sıra, önemli ve temel konularda sınırları ve kuralları korumaya çalışın. Sorunlu davranışlar karşısında kararlı ama sakin bir tutum sergileyin. Ancak aşırı otoriter kurallardan da kaçının. Çocukla yeterince zaman geçirmeden ona birtakım kurallar koymaya çalışmak etkisiz ve yersiz olabilir; bu durum, çocukla ilişkinizi olumsuz yönde etkileyebilir.
Abi veya abla rolünü alması olumlu bir durumdur, ancak bu rolün abartılmaması gerekir. Şikayetler devam ederse mutlaka bir çocuk psikoloğuna başvurmalısınız.
Kaynakça:
Nagihan Kavran
Bir yanıt yazın