Topluluk Karşısında Konuşma Kaygısı: Sahne Korkusunu Yenmek Mümkün mü?

Birçoğumuz için kalabalık önünde konuşmak tam bir kâbus gibi. Kalbiniz sanki göğsünüzden fırlayacakmış gibi atıyor, elleriniz titriyor, boğazınız kupkuru oluyor… İşte buna “glossofobi”, yani topluluk önünde konuşma kaygısı deniyor. Aslında bu çok yaygın bir durum ve tamamen çaresiz değiliz; doğru yöntemlerle azaltmak, hatta aşmak mümkün.
Peki, bu kaygı neden oluyor ve öğrenciler bu durumla nasıl başa çıkmaya çalışıyor? Bu yazıda, yapılan akademik bir araştırmadan yola çıkarak sahne korkusunun nedenlerini ve baş etme yollarını ele almak istiyorum.

1.Topluluk Önünde Konuşma Kaygısı (Glossofobi) Nedir?

İletişim kaygısı, insanların başka kişilerle iletişim kurarken hissettiği korku ya da kaygı olarak tanımlanıyor. Bunun en yaygın hâli ise topluluk karşısında konuşma kaygısı. Sosyal kaygıdan biraz farklı, çünkü burada temel mesele dinleyenlerin bizi yetersiz bulacağı korkusu.
Bu kaygıya sahip olan kişiler, çoğu zaman sunum ya da konuşma yapmaktan kaçınmaya çalışıyor.

2.Kaygının Nedenleri

Yapılan araştırmalar, bu kaygının tek bir sebebi olmadığını, birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluştuğunu söylüyor. Üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışmada öne çıkan nedenler şöyle:

• Erken Dönem Deneyimler ve Çevresel Etkiler
• Ebeveyn Tutumları: Özellikle otoriter ya da aşırı korumacı ebeveynlerin çocukta baskı oluşturduğu ve bunun ileride ifade etmeyi zorlaştırdığı görülüyor.
• Okul Deneyimleri: İlkokuldan liseye kadar yaşanan olumsuz anılar (örneğin öğretmen baskısı, sınıfta alay edilmek, başarısızlık hissi) kaygıyı artırabiliyor.

• Bilişsel ve Bireysel Faktörler
• Genetik Yatkınlık: Bazı araştırmalar, kaygının genetik bir yönü de olabileceğini söylüyor.
• Değerlendirilme ve Başarısızlık Korkusu: “Ya beceremezsem?”, “Dinleyenler bana güler mi?” gibi düşünceler kaygıyı tetikliyor.
• Algılanan Beceri Eksikliği: Kişinin, etkili konuşma için gerekli becerilere sahip olmadığını düşünmesi (örneğin kendini iyi ifade edememek) kaygıyı artırıyor.

3.Kaygı Anında Ne Oluyor?

Sunum zamanı yaklaştıkça öğrencilerde bilişsel ve fiziksel tepkiler başlıyor: uyuyamamak, sürekli düşünmek, kalp çarpıntısı, titreme, unutma gibi belirtiler görülebiliyor.

4.Öğrencilerin Kullandığı Baş Etme Yöntemleri

Araştırmada öğrencilerin bu kaygıyla baş etmek için bazı yollar denediği ortaya çıkmış:

• Beceri Geliştirme: Konuya çok iyi çalışmak, ayna karşısında prova yapmak, jest ve mimiklere dikkat etmek, arkadaşlarına tekrar tekrar sunum yapmak.
• Sosyal Destek: Aileden ya da yakınlardan motive edici destek almak.
• Olumlu Telkin ve Manevi Destek: Kendine “Başarabilirim” demek ya da dua etmek.

Ama araştırmaya göre bu yöntemler çoğu zaman tek başına yeterli olmuyor. Çünkü kaygının kökeni genelde daha derin psikolojik nedenlere dayanıyor. Bu yüzden kalıcı çözüm için profesyonel destek almak da oldukça önemli.

Kaynakça:

• Erdoğan, Ö. (2018). Üniversite öğrencilerinde topluluk önünde konuşma kaygısının nedenleri ve geliştirilen baş etme mekanizmaları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (47), 351–361.

Ahsen Nida Gürlek