Glossophobia: Kelimelerin Boğazda Düğümlendiği Anlar

  Topluluk önünde konuşmak bazıları için heyecan verici ve keyifli bir deneyimken bazıları içinse tam anlamıyla bir kâbus olabilir. Sahneye çıkmadan veya bir sunum öncesinde ellerinizin terlediğini, kalbinizin hızlandığını, sesinizin titremeye başladığını, beyninizin sanki düşünmeyi durdurduğunu hayal edin. Tüm bunların aslında bilimsel bir ismi var: Glossophobia ya da daha net bahsedecek olursak topluluk önünde konuşma korkusu da diyebiliriz. Bu fobi hafif bir heyecan duymaktan çok daha fazlasıdır. Kimi bireyler için sadece kalabalıklar önünde olmaktan çekinmekten ziyade küçük bir grup içinde bile söz almaktan kaçınmayı içinde barındırır. Bir derste sunum yapmaktan, iş toplantısında fikrini beyan etmeyi ya da küçük bir arkadaş grubuna hitap etmeyi kapsayabilir. Glossophobia fırtınada yolunu kaybetmiş bir gemiyi limana yanaştırmak kadar zor olabilir.  Glossophobia öyle bir durum haline gelebilir ki bu sebepten ötürü eğitim hayatlarını, kariyerlerini yarıda bırakan veya sosyal yaşantılarında sorunlarla karşılaşan kimseler olabilmektedir.   

    Glossophobia temelde bir sosyal anksiyete bozukluğu çeşidi olarak görülebilir. Bu korkunun temelinde, başkaları tarafından yargılanma, eleştirilme ya da hata yapma korkusu yatmaktadır. Kişi, insanların onu izlemesini, performansını değerlendirmesini ve olumsuz yorum yapmasını istemez. Beyin bu durumu bir tehdit olarak algılar ve savaş ya da kaç tepkisini tetikler. Atalarımızdan gelen “Dışlanmak hayatta kalma ihtimalini düşüren bir durumdur.” Düşüncesi bizi bu korkuya itebilir. Modern dünyada “hayatta kalmam buna bağlı değil, bu sadece bir sunum.” gibi düşünsek de zihin hâlâ bu durumu bir tehdit olarak algılar. 

    Glossophobia hem fiziksel hem de psikolojik belirtiler gösterebilir. Kişiden kişiye değişmekle birlikte yaygın olan belirtiler şunlar olarak bilinir:

Fiziksel Belirtiler:

• Kalp atışının hızlanması
• Aşırı terleme (özellikle avuç içleri)
• Midede rahatsızlık veya bulantı
• Boğaz kuruluğu ve yutkunma güçlüğü
• Ses titremesi
• Nefes darlığı veya hiperventilasyon
• Eller ve bacaklarda titreme

Psikolojik Belirtiler:

• Aşırı kaygı ve korku hissi
• Zihnin boşalması, kelimeleri unutma 
• “Ya rezil olursam?” düşüncesinin tekrarlanması
• Kendini yetersiz hissetmek
• Kaçınma davranışı (bahaneler üretmek vb.)

    Peki Glossophobia neden ortaya çıkıyor olabilir? Altında yatan sebepler kişiden kişiye farklılıklar gösterse de bazı bilinen sebebepleri şu şekildedir:

1. Geçmiş Deneyimler: Çocukluk veya gençlik yıllarında yaşanan kötü bir deneyim (örneğin, sınıfta alay edilmek veya yanlış bir şey söylemek vb.) bu korkuyu tetikleyebilir.
2. Mükemmeliyetçilik: Kendi performansından yüksek beklentileri olan kişiler hata yapma korkusuyla konuşmaktan kaçınabilir.
3. Özgüven Eksikliği: Kendi sesini, düşüncelerini yeterince değerli görmeyen kişiler topluluk önünde konuşmayı zorlayıcı yapabilir.
4. Sosyal Kaygı: Genel olarak sosyal ortamlarda rahat olamayan bireylerde bu korkunun daha yoğun görülmesi muhtemeldir.

    Aynı zamanda Glossophobia’nın üstesinden gelmek de tabii ki mümkündür. Korkularımızla savaşmak ve kendimize olan inancımız bizim her zaman ileri bir adım atmamıza yardımcı olur. Glossophobia’dan kurtulabilmek adına bazı yollar ise şunlardır:

• Pratik Yapmak: Konuşma yapmadan önce defalarca prova almak süreci daha az korkutucu hale getirebilir ve kendinize olan güveninizi arttırmaya yardımcı olur. 
• Önce Küçük Gruplardan Başlamak: Yakın arkadaşlar, aile gibi kendinizi güvende hissettiğiniz gruplarda yapacağınız konuşma ve hitaplarla özgüveninizi arttırabilirsiniz. Kendinizi yavaş yavaş daha büyük kitlelere alıştırmak önemlidir.
• Derin Nefes Teknikleri: Nefesi kontrol etmek vücudunuzun sakinlemesine yardımcı olarak ortaya çıkan fiziksel belirtilerin sizi daha da stres altında bırakmasını önleyebilir.
• Olumsuz Düşünceleri Değiştirmek: “Ya hata yaparsam? yerine “İnsanlar beni anlamaya çalışıyor ve kimse mükemmel değil.” diye düşünmek yardımcı olabilir. Kendinize vereceğiniz telkinler burada önem taşımaktadır.
• Profesyonel Destek: Kendinize iyi gelemediğinizi fark ettiğiniz durumlarda bir uzmana veya topluluk önünde konuşma kurslarına/eğitimlerine bşvurmak da yararlı olabilir. 

     Glossophobia, dünya genelinde birçok ünlüde dahi oldukça fazla insanın yaşadığı ancak aşılabilir bir korkudur. Burada unutulmaması gereken en önemli şey mükemmel olmanın gerekli olmadığıdır. İnsanlar hatalar yapabilir ve bu tamamen normaldir. Önemli olan korkularımızın hayatımızı kısıtlamasına izin vermemek ve küçük adımlarla da olsa onların üzerine gitmektir. Topluluk önünde konuşmak öğrenilebilir bir beceridir ve eğer başarabileceğimize inanırsak zamanla kendimize katabileceğimiz bir özellik halini alabilir.   

    Siz de “ Ben bunu yapabilirim.” diyerek ve kendinize inanarak ilk adımı atmaya ne dersiniz ?

Kaynakça:

·  Black, R. (2019). Glossophobia (Fear of public speaking): Are you glossophobic? Psychology Today.

·  Dansieh, S. A., Owusu, E., & Seidu, G. A. (2021). Glossophobia: The fear of public speaking in ESL students in Ghana. Language Teaching, 1(1). https://doi.org/10.30560/lt.v1n1p22 j.ideasspread.org+1

·  Glossophobia the ‘Fear of Public Speaking’. (2025). MentalHealth.com.

·  “Glossophobia: Gana’daki ESL Öğrencilerinde Kamusal Konuşma Korkusu.” (n.d.). (Bu kaynak tam olarak yayımlanmış haliyle erişilemediyse, yayımlayan kurum ve yıl eklenmelidir.)

·  “Topluluk Önünde Konuşma Korkusu: Glossophobia.” (2021, 10 Şubat). Psikoloji Dergisi. https://psikolojidergisi.com/topluluk-onunde-konusma-korkusu/ Psikoloji Dergisi

·  The Fear of Public Speaking in ESL Students in Ghana. (n.d.). Osmosis.

·  Glossophobia. (n.d.). Verywell Mind.

·  Unsplash. (n.d.). Unsplash.

·  Pexels. (n.d.). Pexels.

Nehir Çiçek