KADINSAL BİR DENEYİM MENAPOZ

Menopoz kadınlarda biyolojik döngüye bağlı gelişen ve doğurganlık özelliğinin kaybedilmesi durumudur(Kurt ve Aslan,2020). Menopozun anatomik olarak açıklaması kadınlardaki overlerin aktivite kaybı sonucu menstruasyonun sona ermesidir(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016).Kadının biyolojik yapısı gereği yaşanması kaçınılmaz ve doğal olarak gelişen bir yaşam döngüsüdür. Menopozdan 2 -6 yıl öncesi premenopozal,6-8 yıl sonrası postmenopozal dönem olarak adlandırılır(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016). Tanı ölçütü olarak en az 1 yıl amonore durumu yaşanması gerekli olup(Kurt ve Aslan,2020), menopoz yaşı toplumdan topluma değişmekle beraber 45-55 yaş civarıdır(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016). Dünya’da menopoz yaklaşık olarak 52 yaşında görülmekte ve menopozun çeşitli biyolojik, psikolojik ve cinsel yaşam ile ilgili bazı etkileri bulunmaktadır(Kurt ve Aslan,2020).

● Biyolojik etkileri:Sıcak basması, menopoz dönemine ait en yaygın ve en bilinen şikayettir.Bunun dışında gece terlemesi, uykusuzluk, eklem ve kas ağrıları da bu dönemde görülen diğer biyolojik etkilere örnek olarak verilebilir(Kurt ve Aslan,2020).

● Psikolojik etkileri:Yorgunluk,konsantrasyon güçlüğü,keyifsizlik, unutkanlık , sinirlilik gibi bazı psikolojik etkileri de mevcuttur(Kurt ve Aslan,2020).

● Cinsel yaşam ile ilgili etkiler:Cinsel istekte azalma ,cinsel organlarda atrofi , kuruluk, disparoni gibi belirtilerden söz edilebilir(Kurt ve Aslan,2020). Kadınların bu dönemde yaşadığı semptomlar sosyal ilişkilerini ve psikolojik durumlarını etkilemektedir (Polat ve Karasu,2021).Menopozun belirtileri üzerine yapılan bazı çalışmalar mevcuttur(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016).Kadınların sosyodemografik ve evlilik özelliklerinin menopoz belirtileri üzerinde etkili olduğu yapılan araştırmalar ile saptanmıştır(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016). Menopoz dönemi şikayetlerini azaltmak amacıyla pek çok uygulama geliştirilmiştir(Aksözer ve Ege,2021).Tedavi yöntemi olarak hipnoz tedavisi,gevşeme teknikleri, bilişsel davranışçı terapi, hormon tedavisi,davranış değişiklikleri gibi uygulamalar kullanılabilmektedir(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016). Medikal tedaviler oluşturduğu yan etkileri dolayısıyla bazı kadınlar tarafından tercih edilmemektedir(Bakan Demirel,Öz ve Can Gürkan,2022).Bunun yerine fitoterapi(bitkisel tedavi) başvurulan bir yöntemdir(Bakan Demirel,Öz ve Can Gürkan,2022). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları son yıllarda pek çok kadın tarafından daha olumlu karşılanmaktadır(Bakan Demirel,Öz ve Can Gürkan,2022).Uygulanan bilimsel tedavi yöntemlerine ek olarak geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarından fitoterapinin menopoz semptomları için faydalı olabileceği belirtilmektedir(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016).Ancak bitkisel tedavi yöntemi çokça tercih edilen bir uygulama olmakla beraber bu konuda kanıta dayalı araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır(Bakan Demirel,Öz ve Can Gürkan,2022). En çok bilinen ve en faydalı olarak düşünülen geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarından yoganın, menopoz döneminde yaşanan uyku düzensizliği ve sıcak basması şikayetlerinde düşüş yarattığı ve yaşam kalitesini artırdığı saptanmıştır(Bakan Demirel,Öz ve Can Gürkan,2022). Fakat tedaviye başlamadan önce kişiye bilgi verilmeli ve kadınların tedaviye katılımı açısından da en uygun tedaviye doktor ve menopoz dönemindeki kadın beraber karar vermelidir(Demirel Bozkurt ve Sevil,2016).Bu dönemde kadınlar semptomlar ve baş etme yöntemleri konusunda aile hekimleri tarafından bilgilendirimeli ve düzenli olarak biyopsikososyal açıdan desteklenmelidir(Polat ve Karasu,2021).

Ayşe Arslanbaş

KAYNAKÇA

Bozkurt, Ö. D, Sevil, Ü. (2016). Menopoz ve cinsel yaşam. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(4).

Demirel ,Ö. B, Öz T. ve Gürkan, Ö. C. (2022). Menopoz Semptomlarının Yönetiminde Fitoterapi: Kanıt Temelli Uygulamalar Ne Söylüyor?. Bütünleyici Ve Anadolu Tıbbı Dergisi, 3(3), 64-78.

Kurt, G, Arslan, H. (2020). Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Sağlık Sorunları Ve Baş Etme Yöntemleri. Cukurova Medical Journal, 45(3), 910-920.

Polat, F, Geçici, F. (2021). Menopoz Dönemindeki Kadınların Gözüyle Menopoz: Nitel Bir Araştırma Örneği. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(4), 809- 817 Sözer, G. A, Ege,E, (2021). Menopoz Semptomlarını Yönetmek ve Yaşam Kalitesini Artırmak: İlerleyici Kas Gevşeme Egzersizleri. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 179-188.

Demirel,Ö.B, Öz,T, Gürkan,Ö.C, (2021). Menopoz Semptomlarının Yönetiminde Yoganın Kanıt Temelli Kullanımı. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 11(3), 420-428