Maskeli Depresyon

Maskeli depresyon, diğer adıyla gizli veya gülümseyen depresyon olarak da karşımıza çıkmaktadır. Maskeli depresyon, depresyonun alt türlerinden biridir.

Maskeli depresyon, bireylerin depresif duygu durumlarını mutluluk maskesi diye adlandırdığımız görünümün ardına saklamasıdır. Temelde, maskeli depresyon yaşayan kişi kendi iç dünyasında üzüntü, umutsuzluk ve çaresizlik gibi hisleri yoğun olarak yaşarken, etrafındakilere karşı mutlu ve aktif bir görünüm sergiler. Tüm bu yönleriyle maskeli depresyon, kişi için zorlayıcı bir durumdur ve kişi desteğe ihtiyaç duyabilir.

Kişinin duygularını arka planda bırakıp, duygularını sakladığı; sadece somatik (bedensel) şikayetlerin ve negatif düşüncelerin ön plana çıktığı bir depresyon türüdür.

Depresyon, kişide karamsar düşünceler, çökkünlük, üzüntü hali, geleceğe dair umutsuzluk, mutsuzluk, hayattan keyif alamama hissi ve bunlarla beraber uyku bozukluğu ile iştahsızlığın yaşandığı bir hastalıktır. Maskeli depresyona baktığımızda, duygu gösteriminin açık olarak depresyona benzemediği ve ön planda ağır yakınmaların olduğu görülmektedir. Kişi, bedensel ağrılar, sindirim sorunları, dermatolojik problemler, alkol bağımlılığı ve mide sorunları yaşayabilmektedir; çünkü duygular ifade edilmediğinde bedenselleşme eğilimindedirler. Hastalık algısı kişiden kişiye değişir. Yaşam boyu “güçlü” olma rolünü üstlenmiş kişiler, hastalığı “zayıflık, yetersizlik ve güçsüzlük” olarak algılayabilirler. Güçlü ve neşeli gözükme zorunluluğu nedeniyle, depresyonda olsalar da maskeleriyle dolaşmayı, çevrelerinde oluşturdukları algıyı bozmamayı isterler.

Belirtilerine bakacak olursak, depresyonda gördüğümüz birçok belirtiyi burada da görmekteyiz.

Maskeli Depresyon Belirtileri Nelerdir?

• Hayattan zevk almama
• Konsantrasyon zorluğu
• Karar verme güçlüğü
• Değersizlik düşünceleri
• Uyku bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Unutkanlık
• Geçmişte yaşanmışları düşünmek
• Cinsel işlev bozuklukları
• Yalnız kalma isteği
• Fiziksel ağrılar ve ağırlık hissi (kollar, bacaklar, baş ağrısı…)
• Duyguları tanımlamada zorluk yaşama 
• Kaygı, endişe ve streste artış 
• Üzüntü ifadesi belirtmeme ve iyi olduğunu ifade etme

Maskeli Depresyonla Baş Etmek

Kişiler, zayıf ve yetersiz yönleriyle yüzleşmekten kaçtıkları için yardım almaları bazen gecikebilir. Yardım almanın faydasız olabileceğine dair inançları olabilir. Oysa hepimizin güçlü ve zayıf yönleri vardır. Her bireyin hayatının bazı dönemlerinde yardım alması gerekmektedir. Kişi, tamamen güçlü olmak gerektiği yanılsamasından kurtuldukça, taktığı maskeyi çıkartıp iyileşme yoluna girebilir. Peki, bununla baş etmek için neler yapabiliriz?

Maskeli Depresyonla Baş Etmek

1. Profesyonel Yardım Alın

Psikoterapi almak, duygu düzenleme ve sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmeniz konusunda size yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bir psikiyatristin önerdiği ilaç tedavisi de beyindeki kimyasal düzensizlikleri düzeltmeye yardımcı olabilir.

2. Sosyal Destek Ağı Kurun

Duygularınızı ve düşüncelerinizi güvendiğiniz kişilerle paylaşın. Destek almak, depresyonla başa çıkmada önemli bir rol oynar. Benzer deneyimleri yaşayan insanlarla iletişim kurmak, yalnız olmadığınızı hissetmenize yardımcı olabilir.

3. Sağlıklı Yaşam Tarzını Benimseyin

Düzenli egzersiz ve fiziksel aktivite yapmak, endorfin salgılanmasını artırarak ruh halinizi iyileştirebilir. Bununla birlikte, dengeli bir diyet ve sağlıklı beslenme genel olarak sağlıklı yaşamanıza katkı sağlar. Yeterli ve kaliteli uyku da hem zihinsel hem de fiziksel olarak size iyi gelecektir.

4. Olumlu Düşünme Pratiğinizi Geliştirin

Olumlu düşünceleri ve onaylamaları kullanarak negatif düşüncelerinizi yeniden çerçeveleyebilirsiniz. Kazandığınız bu pratiği meditasyon gibi tekniklerle pekiştirebilirsiniz. Bunun yanı sıra, günlük olarak duygularınızı ve düşüncelerinizi yazmak, onları anlamlandırmanıza ve başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

5. Size Keyif Veren Aktivitelerle İlgilenin

Sizi zorlayan ve stres veren şeylerden uzaklaşmak için yapmaktan keyif aldığınız ve sizi rahatlatan aktivitelerle ilgilenmek, stres seviyenizi düşürerek psikolojik olarak modunuzu yükseltmeye yardımcı olacaktır.

6. Öz Şefkati İhmal Etmeyin

Kendinize karşı nazik olun ve hatalarınızı kabul ederek onları affetmeye çalışın. Kimse mükemmel değildir ve her insanın zor zamanları olabilir. Aynı zamanda, başarılarınızı ödüllendirmek de oldukça önemlidir. Maskeli depresyonla başa çıkmak zaman ve çaba gerektirir. Eğer kendi kendinize denediğiniz yöntemler belirtileri azaltmada size yardımcı olmadıysa bir uzmana başvurmak oldukça önemlidir. Bu, hem içsel mücadelenizi hafifletmenize hem de yaşam kalitenizi artırmanıza yardımcı olabilir.

Kaynakça:

• Helvacı Çelik, F., & Hocaoğlu, Ç. (2016). Major depresif bozukluk tanımı, etyolojisi ve epidemiyolojisi: Bir gözden geçirme. Journal of Contemporary Medicine, 6(1), 51-66.  https://doi.org/03180
• Temel, M. (2015). Depresyonla baş etmede Marjory Gordon’un fonksiyonel sağlık örüntüleri modelinin etkinliği (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Programı. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/52992.pdf
• Madalyon Klinik. (t.y.). Maskeli depresyon nedir? Madalyon Psikiyatri Merkezi. https://madalyonklinik.com/maskeli-depresyon-nedir/
• Üsküdar Üniversitesi. (2023). Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Depresyon, yarası içinde bir hastalıktır”. Üsküdar Üniversitesi Resmi Web Sitesi. https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/7821/prof-dr-nevzat-tarhan-depresyon-yarasi-icinde-bir-hastaliktir

Zeynep Nur Seylan