HAYIR DİYEBİLMEK NEDEN ÖNEMLİ?

HAYIR DİYEBİLMEK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Çoğu kişi tarafından olumsuz anlamından dolayı pek tercih edilmemesi gereken bir kelime gibi algılansa da “hayır “ da hayır vardır atasözü ile insanlar bu kelimenin o kadar da olumsuz olmadığını ve kullanılması gerektiğini vurgulamıştır.Hayır demek kesinlikle nezaketsizlik değildir.İnsanlar hayatlarının merkezi,ne kendilerini koymalıdır.İşte tam da bu yüzden başkalarının isteklerinin bizim çıkarımıza ters düştüğü yerde hayır kelimesi kesinlikle çok yerinde olur.Paulo Coelho’nun da dediği gibi “başkalarına evet derken kendinize hayır demediğinizden emin olun”.Steve Jobs bir konuşmasında odaklanmanın “evet” demek değil, “hayır “ demek olduğunu belirtmiştir.Çünkü insanlar çok fazla seçeneğe sahip olabilirler..Bu yüzden insanların hayır diyememesi çok mümkün gözükmüyor ve odaklanmak için diğerlerine hayır diyebilmeliler. Ancak bazı insanlar pek çok şeye evet der ve hayır kelimesini nadiren kullanırlar.Bu sebeple çevrelerindeki insanlar da bu duruma alışır ve insanların gözünde bu şekilde yer edindiği için herkes ister ,o kişi de yapar.Aslında hayır diyebilmek,bazen kendi çıkarlarını korumak, bazen imaj oluşturmak ve bazen de seçim yapmak gibi pek çok durum için gereklidir.
Öğrencilerin duygusal zekalarının geliştirilmesi ile ilgili yapılan bir çalışmada hayır diyebilme ile ilgili etkinliklere yer verilmiştir.Katılımcılardan birisi:”uygun dille hayır diyememek bir çeşit kölelik” demiştir.(Kasapoğlu,Güneysu,2017).Buradan da anlaşıldığı üzere duygusal zeka ve hayır diyebilmek birbiriyle ilişkilidir.
Hayatının merkezine kendini koymayan ve hep başlalarının isteklerine boyun eğen kişilik konusunda özdeğer ve özgüveni düşüktür diyebiliriz.
Hayır hem gerekli hem de pek çok işleve sahip bir kelimedir. Aşağıda Altunay ve Aksan(2018)’ın yaptığı dilbilimsel çalışmada hayır kelimesinin işlevinin tablo ile gösterimi verilmiştir.

Bu çalışmada “hayır” sadece olumsuzlama olmadığı ve pek çok işlevi olduğu ortaya konmuştur.
Boyun eğicilik davranışları ve sosyal beceri eğitimi değişkenleri ile yapılan deneysel bir çalışmada boyun eğici özelliği yüksek olan öğrenciler belirlenmiş ve deney ve kontrol grubu olarak sınıflandırılmıştır.Deney grubuna verilen sosyal beceri eğitimi ile boyun eğicilik özelliğinin anlamlı şekilde düştüğü yapılan ölçümlerle saptanmıştır.Verilen eğitimin 9. oturumunda “hayır diyebilmek” üzerine çalışılmıştır(Kınık, Odacı,2019).
Bu da bize gösteriyor ki;hayır diyebilmek bir sosyal beceri olgusudur.
Hayır diyebilmek ve karar verebilmek çok önemli bir bilinçtir.Aynı zamanda hayır diyebilmek öğrenilebilen ve öğrenilmesi gereken önemli becerilerdir.Eğer siz de hayır diyemiyorsanız “hayır diyebilmek” için karar vermeye evet deyin ve mutlaka bu beceriyi edinin.

Ayşe Arslanbaş

KAYNAKÇA
Altunay, S. , Aksan, Y. (2018). Türkçede Edimsel Belirleyiciler Olarak Hayır ve Yok: Sözlü
Türkçe Derlemi’nden Bulgular . Dil ve Edebiyat Dergisi , 15 (2) , 23-43 . Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinjll/issue/41420/459241
Kasapoğlu, H.,,Güneysu, S. (2017). Öğrencilerin Duygusal Zeka Becerilerinin Geliştirilmesinde
Yaratıcı Dramanın Kullanılmasına İlişkin Görüşlerin İncelemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3),
1039-1054.
Kınık, Ö.,, Odacı, H. (2019). Sosyal Beceri Eğitiminin Ortaokul Öğrencilerinin Boyun Eğici Davranışları
Üzerine Etkisi. Ilkogretim Online, 18(1).