ALDATMAK BİR NEDEN MİDİR YOKSA BİR SEÇİM Mİ ?
Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre aldatmak, beklenmedik bir davranışla kişiyi yanıltmak, eşine sadakatsizlik etmek, ihanet etmek; birine verilen sözü tutmamak anlamına gelmektedir. Aldatmak denilince genellikle akla ilk gelen, partnerin ilişkide sadakatsizlik yapmasıdır. Bir araştırmaya göre, evli erkeklerin %50’den fazlası ve evli kadınların %50’ye yakını, evliliklerinin herhangi bir döneminde evlilik dışı ilişki yaşadıklarını belirtmiştir (Atwood ve Seifer, 1997). Peki insanlar neden partnerlerine sadık kalmak yerine aldatmayı tercih eder? Hangi psikolojiyle aldatmaya yönelirler? Aldatma yalnızca bireylerin içindeki boşluğu doldurma isteğinden mi kaynaklanır? Kişiyi aldatmaya iten tek sebep romantik ilişkideki sorunlar mıdır, yoksa çevresel faktörler de aldatma eğilimini etkiler mi?
Bazı düşünürlere göre, insanların aldatmayı seçmelerinin temel nedeni içlerindeki boşluğu doldurma isteğidir. Ancak, aldatmak bu isteğin bir sonucu olmanın ötesinde öğrenilmiş bir davranış da olabilir.
İnsanlar Neden Aldatır?
İlişkideki toksiklik zaman zaman bireyleri aldatmaya itebilir. İlişkiden memnun olmamak, sürekli şikayet etmek, partnerin görüşlerine saygı göstermemek, partnerin hatalarını aramak, kendini ifade etmesine izin vermemek ve özellikle de onu yetersiz hissettirmek (duygusal, fiziksel, cinsel olarak) kişiyi aldatmaya yöneltebilir. Partner, bu durumdan kurtulmak için başka insanlarda farklı heyecanlar arayabilir, özgüvenini artırmak ya da düşüncelerinin ve isteklerinin anlaşılmasını sağlamak için başka ilişkiler yaşayabilir. Bu gibi durumlar, aldatmayı kendisi için bir hak gibi görmesine neden olabilir.
Ancak, toksik ilişki tek neden değildir. İlişkinin olumlu olduğu durumlarda bile birey aldatma eğiliminde olabilir. Örneğin, kişinin çevresinde ihanet yaygın olarak kabul görüyorsa veya ailesinde aldatma örnekleri varsa, bu durum onun da ihanete başvurma ihtimalini artırabilir.
Cinsiyet ve Hormonların Etkisi
Araştırmalar, erkeklerin kadınlara oranla daha fazla aldattığını göstermektedir. Bu durum, erkeklerdeki testosteron hormonu fazlalığı ile açıklanabilir. Testosteron, erkeklerin cinsel dürtülerini artırarak aldatmaya daha eğilimli olmalarına neden olabilir. Hormon seviyeleri yükseldikçe, aldatma ihtimali de artar.
Kadınlarda ise aldatma, toplumun dayattığı ataerkil sistem altında ezilme korkusu ve varlığını kanıtlama çabasıyla ilişkili olabilir. Araştırmalar, erkeklerin daha çok cinsel aldatmaya, kadınların ise duygusal aldatmaya yöneldiğini ortaya koymuştur (Thomson, 1984).
Maddi Durum ve Çevresel Etkenler
Bireyin maddi gücünün yüksek olması, yasak ilişki yaşamak için farklı ortamlarda bulunabilme imkanını artırabilir. Bu da aldatma ihtimalini yükseltebilir. Atkins, Baucom ve Jacobson’un (2001) araştırması, maddi durumu iyi olan bireylerin aldatma eğilimlerinin yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Psikolojik Baskı ve Duygusal İhtiyaçlar
Psikolojik baskı, bireyleri aldatmaya iten diğer bir faktördür. Aşırı baskıya maruz kalan bireyler, içinde bulundukları durumu unutmak veya kendilerini rahatlatmak için yanlış davranışlara yönelebilir. Örneğin, aşırı muhafazakar bir dine inanması için zorlanan kişi, baskılardan kurtulma amacıyla partnerini aldatabilir.
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi’nde üçüncü sırada yer alan “Sevgi ve Aidiyet İhtiyacı”, bireylerin sevme, sevilme ve bir gruba ait olma isteğini ifade eder. Kişi, bu ihtiyaçlarının partneri tarafından karşılanmadığını düşünürse, başka insanlara yönelebilir ve aldatmayı bir seçenek olarak görebilir.
Aldatmanın Ardından Vicdan Muhakemesi
Aldatan bireyler, genellikle aldatmanın ardından vicdan muhakemesi yaparlar. Ancak, aynı zamanda aldatılan kişinin hatalarını aramaktan kendilerini alıkoyamazlar. Yaptıkları şeyin ağırlığını hafifletmek için aldatmanın nedenini karşı tarafın karakterine ya da hatalarına bağlama eğilimindedirler. Bu şekilde, vicdan yüklerini hafifletmeye çalışırlar.
Sonuç
Özetle, aldatma davranışı; içsel boşluk hissi, toksik ilişkiden kaçma isteği, çevresel koşullar, testosteron hormonu fazlalığı, toplumsal roller, maddi durum, psikolojik baskılar ve duygusal, sosyal, cinsel ihtiyaçların karşılanamaması gibi birçok faktörle ilişkilidir. “İnsan neden aldatır?” sorusunun birçok farklı cevabı vardır. Ancak, hangi sebeple olursa olsun aldatma, bireyin yaptığı bir seçimdir ve bu gerçek hiçbir zaman unutulmamalıdır.
Kaynakça
- Kantarcı, Didar. Evli Bireylerin Bağlanma Stillerine Göre Aldatma Eğilimleri ve Çatışma Yönetim Biçimlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
- Dr. Sabri Burhanoğlu, “Aldatmanın Nedenleri”, Erişim Tarihi: 26.07.2023. https://www.sabriburhanoglu.com/aldatmanin-nedenleri
- Tappy, “Aldatma Psikolojisi Kaynakları Nelerdir”, Erişim Tarihi: 24.07.2023. https://usetappy.com/tr/aldatma-psikolojisi-kaynaklari-nelerdir
Rümeysa Akaydın
Bir yanıt yazın