Akran Zorbalığı
Akran Zorbalığı Nedir?
Akran zorbalığı, aynı yaş grubundaki bireyler arasında fiziksel, duygusal ya da sosyal zarar verici davranışların tekrar tekrar sergilenmesiyle ortaya çıkar. Bu durum yalnızca zorbalığa maruz kalan kişiye değil, zorbalığı yapan kişiye de psikolojik ve sosyal açıdan zarar verebilir. Araştırmalara göre, akran zorbalığı en çok 7-15 yaş aralığında görülmektedir.
Zorbalığa maruz kalan kişiler genellikle içedönük, sessiz, arkadaş edinmekte zorlanan, kaygılı, güvensiz ve kendini savunmakta yetersiz bireylerdir. Aynı zamanda bu kişiler, çevrelerinden farklı din, dil veya ırka sahip olabilirler. Aşırı korumacı ebeveynlere sahip olmaları da yaygın bir durumdur. Zorbalığa uğrayan bireyler, yaşadıkları durumu genellikle kimseyle paylaşmazlar, çünkü çevrelerinden destek göremeyeceklerini düşünürler. Bu durum, bireyin psikolojisini olumsuz etkileyerek aile ve okul ilişkilerinde sorunlara yol açabilir.
Zorbalığa uğrayan kişilerde bazı belirtiler ortaya çıkar:
- Eşyalarında (kitap, defter, silgi gibi) sık sık eksiklikler görülmesi
- Kıyafet veya çantada yıpranma ve yırtılmaların fark edilmesi
- Okula gitmek istememe ve düşük okul başarısı
- Derslere motivasyon kaybı yaşanması
Yetişkinlerde de benzer belirtiler gözlemlenir. İş yerinde zorbalığa maruz kalan bireyler, işe gitmek istememe, performans düşüklüğü ve motivasyon eksikliği gibi sorunlar yaşayabilir.
Zorbalığı Yapan Kişiler
Zorba olarak tanımlanan kişiler, genellikle fiziksel olarak güçlü, çevresinde sözü geçen ve popüler bireylerdir. Bu kişiler saldırgan davranışlardan keyif alır ve eylemlerine devam etme eğilimindedirler. Empati kurma becerileri genellikle gelişmemiştir. Aile içinde sağlıklı iletişim kuramayan, ebeveynleriyle sorunlar yaşayan ve evde şiddet veya istismara maruz kalan çocukların zorbalık yapma olasılığı daha yüksektir.
Zorbalık İçeren Davranışlar
Zorbalık davranışları genellikle fiziksel, psikolojik, siber ve cinsel boyutlarda kendini gösterir:
- Fiziksel zorbalık: Tekme atma, yumruk atma, itme, eşyaları kırma veya kişisel eşyalara el koyma gibi davranışlar.
- Psikolojik zorbalık: Alay etme, lakap takma, dışlama, söylenti yayma ve bireyi değersizleştirme.
- Siber zorbalık: Sosyal medya üzerinden tehdit etme, izinsiz fotoğraf veya video paylaşma ve yorumlarla bireyi küçük düşürme.
- Cinsel zorbalık: Cinsel içerikli küfürler etme, tacizde bulunma ya da buna teşebbüs etme.
Akran Zorbalığını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Akran zorbalığını önlemek için en büyük sorumluluk ebeveynlere ve öğretmenlere düşmektedir. Aynı zamanda teknolojinin doğru kullanımı da büyük önem taşır. Saldırgan davranışları özendiren oyun ve videoların çocuklara izletilmemesi gerekmektedir.
- Ebeveynlerin yapabilecekleri:
- Çocuklarıyla güçlü bir iletişim kurmak.
- Şiddet içeren davranışlardan kaçınmak ve iyi bir rol model olmak.
- Çocukların arkadaşlarını tanımak ve onların aileleriyle iletişimde olmak.
- Çocuğa zorbalık kavramını basit bir dilde anlatmak ve zorbalığa maruz kaldığında ya da başka birini zorbalık yaparken gördüğünde bir yetişkinle konuşması gerektiğini öğretmek.
- Öğretmenlerin yapabilecekleri:
- Ebeveynlerle sürekli iletişimde olmak.
- Zorbalık olaylarını fark edip uygun müdahalelerde bulunmak.
Yetişkinlerde görülen zorbalıkla başa çıkmak için özgüvenin artırılması önemlidir. Sosyalleşmek, hobi edinmek ve yakın çevreden destek almak da bu süreçte yardımcı olur. Siber zorbalık söz konusu olduğunda ise zorbalık yapan kişiyi sosyal medya hesaplarından silmek veya engellemek alınacak önlemlerden biridir.
Zorbalığın zamanla düzeleceği düşüncesi yanlıştır. Zorbalığa maruz kalan bireylerin ruh sağlığını korumak amacıyla psikolojik destek almaları gerekir. Çocukların okuldaki rehber öğretmenle iş birliği yapmaları önemlidir. Aynı zamanda zorbalık yapan kişilerin de profesyonel destek alması gereklidir.
Kaynakça:
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/akran-zorbaligi-nedir#akran-zorbaligi-nedir
https://www.antalyapsikiyatri.com/cocuk-sorunlari-psikolog/akran-zorbaligi
Şehriban Buse Baysal
Bir yanıt yazın