Genel

BIID (Body Integrity Identity Disorder) – Apotemnofili Nedir?

BIID (Body Integrity Identity Disorder), Türkçe adıyla “Apotemnofili” ya da “Vücut Bütünlüğüne İlişkin Kimlik Bozukluğu,” son derece nadir görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığı daha açık bir şekilde tanımlayacak olursak, kişinin herhangi bir uzvunu kendisine ait hissetmemesi ve bu uzvun varlığından rahatsızlık duyması şeklinde açıklanabilir. BIID’li bireyler, vücutlarının, zihinlerindeki ideal beden imgesiyle örtüşmediğine inanırlar.

Apotemnofili Hastalarının Genel Özellikleri

İstenmeyen uzuvlarının fiziksel olarak çirkin olmasa da kendilerini kusurlu veya engelli hissettirdiğini düşünürler. Çoğu zaman, uzuvları kesilmiş bireyleri kıskanır ve bu hislerinden dolayı derin bir utanç duyarlar. Bu rahatsızlığa sahip olanlar, yaşadıkları duyguları çevrelerindeki insanlara açıklamaktan çekinir, hatta bu konuyu hiç açmazlar. Kendilerine ait hissetmedikleri uzuvları, nereden itibaren istemediklerini ve bu uzuvlardan nasıl kurtulabileceklerini keskin bir şekilde belirlemiş olurlar. Bu süreçte, söz konusu uzuvlardan kurtulma arzuları o kadar güçlüdür ki bir fırsat bulduklarında tereddüt etmeden bu yönde harekete geçebilirler.

Rahatsızlığın en dikkat çekici yanı, bu bireylerin istemedikleri uzuvlarına zarar verme eğilimidir. Örneğin, uzuvlarına defalarca çekiçle vurmak, bacaklarını kesmeye çalışmak ya da istenmeyen uzuvlarını yokmuş gibi davranmak gibi davranışlar sergileyebilirler. Daha da ileri gidenler, bu durumlarına “kaza” süsü vererek çevrelerinden gelen yargılayıcı tavırlardan kaçmaya çalışırlar. İnternet üzerinden, bu rahatsızlığa sahip bireyler, iş kazalarının “faydalı” olduğu yönünde konuşmalar yapabilir ve etik değerleri hiçe saymaya hazır doktorların isimlerini birbirleriyle paylaşabilirler.

Anormal olarak değerlendirilebilecek bu davranışlara rağmen, BIID’li bireylerin büyük bir kısmının akıl sağlıkları yerindedir ve sosyal hayatlarında genel olarak normal bir yaşam sürdürürler. Ayrıca, bu bireyler çoğunlukla intihara meyilli değillerdir; tek istekleri, benimseyemedikleri uzuvlarından kurtulmaktır.

Apotemnofiliye Yakın Görülen Davranışlar

  Bazı psikiyatristlere ve psikologlara göre, kediye, aslana, kaplana vb. hayvanlara benzemeye çalışanlar; vücutlarının her yerine dövme yaptıranlar; dişlerini rendeletip dillerini ikiye ya da üçe böldürenler; her yerlerine piercing yaptırarak kendilerini değiştirenler de bu hastalığın sınırlarında dolaşmaktadır. Bu uzmanları böyle bir düşünceye sevk eden gerekçe ise, bu kişilerin belki de istemedikleri uzuvlarını bu tür değişimlerle görünmez kılmaya çalışıyor olma ihtimalleridir.

Apotemnofilinin Sebepleri

   Bu kimlik bozukluğunun çoğunlukla çocukluk yıllarında veya ergenlik döneminde başladığı bilinmektedir. Bunun yanı sıra, bu bozukluğa tam olarak neyin sebep olduğu ise ne yazık ki henüz tam anlamıyla açıklanamamıştır. Ancak, bu bozukluğun nedenlerine dair farklı bakış açıları bulunmaktadır. Birçok psikolojik bozuklukta olduğu gibi, bu rahatsızlıkta da travmaların etkili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, bir ampüte ile aşırı derecede özdeşleşmenin obsesif bir eğilime yol açabileceğini öne sürenler de vardır.

Bu bozukluğa dair belki de en mantıklı açıklamalardan biri, beynin prefrontal korteksinde – yani öğrenme, hafıza, bilgilerin analizi, motor cevabın planlanması ve düşüncelerin olgunlaştırılmasını sağlayan ön lobda – hasar meydana gelmesiyle ilişkilendirilir. İstenmeyen uzvun beyindeki sinirsel bir karşılığının olmaması ihtimali, bu rahatsızlığın ortaya çıkış nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Çünkü doğru bir şekilde haritalanmamış bir beyin, algılayamadığı uzvu istememektedir.

Pek az sayıdaki apotemnofili uzmanlarından biri olan Richard Bruno ise bu rahatsızlığın nedenine dair şu görüşü dile getirmiştir: “Bugünkü genç kuşağın yetiştiği dönemde, televizyonda saatlerce süren yayınlar aracılığıyla engelli çocuklara bağış toplamak çok modaydı. Bu çocuklar insanlarda şefkat uyandırırdı. Apotemnofiller de engelli oldukları takdirde daha çok sevileceklerine inanıyorlar.”

Apotemnofilinin Tedavisi

   Apotemnofili kimlik bozukluğu son derece nadir görülen bir rahatsızlık olduğu gibi, Columbia Üniversitesi’nde klinik psikiyatrist olan Dr. Michael First, bu bozukluğun tedavisinin de aynı şekilde oldukça nadir olduğunu belirtmiştir. Ancak, bu bozukluğu tedavi etmek için hem psikoterapiye hem de ilaçlı tedaviye başvurulmaktadır.

Sadece ilaç kullanımı nasıl yeterli gelmiyorsa, tek başına psikoterapi de aynı şekilde etkili olmamaktadır. Bu nedenle, her iki tedavi yönteminin eşzamanlı olarak yürütülmesi önemlidir. Bu süreçte, ilaç tedavisiyle stres ve depresyon azaltılmaya çalışılırken, psikoterapiyle de kişinin kendisine zarar verme düşüncesinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır.

 Apotemnofiliye Dair Örnek Vakalar

Bu kimlik bozukluğunu daha iyi anlamak için kayda geçmiş bazı vakaları sizinle paylaşmak istiyorum.

Jewel Shuping Vakası:

Daily Mail’de bu bozukluğa dair yayımlanan bir habere göre, ABD’li 30 yaşındaki Jewel Shuping, çocukluğundan beri kör olmayı hayal ediyordu. Shuping’in anlattıklarına göre, henüz 6 yaşındayken kör olursa kendisini daha rahat hissedeceğini düşünmeye başlamış. Annesinin, güneşe uzun süre bakarsa gözlerinin zarar göreceği uyarısının ardından saatlerce güneşe bakarak gözlerini kasıtlı olarak hasar vermeye çalıştığını ifade etmiştir.

18 yaşına geldiğinde siyah güneş gözlüğü takarak ve beyaz baston kullanarak kör insanları taklit etmeye başlamış. Kör olma fikri, 21 yaşına kadar zihninden hiç çıkmamış ve sürekli kör bir insan gibi davrandığını belirtmiştir. Shuping, sonunda bu isteğini gerçekleştirmek için bir psikiyatrist aramaya karar vermiş ve 2006 yılında bu konuda kendisine “yardım” etmeyi kabul eden bir psikiyatrist bulmayı başarmıştır.

Ardından prosedür tamamlanmış ve ilk adım atılmıştır: Her iki gözüne de kimyasal bir madde damlatılmıştır. Shuping, bu süreci şu sözlerle anlatmıştır: “Sıvı, gözlerimden yanaklarıma akıyordu ve kimyasal derimi yakıyordu. Ancak ben tüm bu acıya dayanmayı göze almıştım. O an hissettiğim tek şey, yakında kör olacağım ve her şeyin yoluna gireceğiydi.”

Hastaneye kaldırıldığında, sağlık görevlileri Shuping’in görme yetisini geri kazandırmak için büyük çaba sarf etse de gözleri tamamen hasar görmüş ve tüm müdahaleler başarısız olmuştur. Bu olayın bir kaza olmadığını öğrenen ailesi ise kızlarını evlatlıktan reddetmiştir.

Bacaklarını Kaybetmek İsteyen Bir Hasta Vakası:

Yine başka bir vakada, bir birey 6 yaşından itibaren bacaklarının olmamasını arzulamış ve sanki yanlış bir vücuda hapsolmuş gibi hissetmiştir. Bu hislerinden dolayı defalarca kez bacaklarına zarar vermiş ve kestirmeye çalışmıştır; ancak tüm çabaları başarısız olmuştur. Sonunda, bu zarar verme girişimleri kangren riskini ortaya çıkarmış ve sonuç olarak tek bacağı kesilmiştir.

Ameliyatın ardından, bu birey duygularını şu sözlerle ifade etmiştir: “Ameliyattan sonra kendimi o kadar iyi hissettim ki, özgüvenim arttı. Vücudum, istediğim şekline yaklaştı. Vücudumun geri kalan kısmı bana ait ve onu korumak istiyorum. Zaman zaman bacağımı özlüyorum; ancak bacağım varken hissettiğim rahatsızlığı hatırlayınca bu duygu hemen geçiyor. Tüm bunları anlatmamın tek sebebi, benim gibi insanların toplum tarafından kabul edilmesi gerektiğine olan inancımdır. Böylelikle bu kişiler yardım isteyebilir ve daha ileriye gitmekten kaçınabilirler.”

Sözlerimi şu cümlelerle sonlandırmak istiyorum: İnanması zor olan bu bozukluğun görülmesi, en başta belirttiğim gibi oldukça nadirdir. Görülen az sayıdaki vakalar ise çoğunlukla Avrupa ülkelerinde yaşanmıştır.

Kaynakça:

Feyza Nur Nalbant

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

g

An legimus similique intellegam mel, eum nibh tollit assentior ad. Mei ei platonem inciderint.

e